In 2010 won Maastricht UMC+ de Nationale Patiëntveiligheid Award voor zijn succesvolle medicatieproject Feniks. Was het een blijvertje? De tooldetective zocht het uit.
Wat was het probleem ook alweer?
Het klaarmaken van
Parenterallia zijn geneesmiddelen die via een andere weg dan het darmkanaal worden toegediend, bijvoorbeeld per infuus.
is gespecialiseerd werk dat doorgaans wordt uitgevoerd door verpleegkundig personeel. Door de drukte op de afdelingen werden daar nogal vaak fouten in gemaakt. Soms kleine, zoals het niet helemaal goed mengen van poeder met vloeistof. Soms ernstige, zoals een verkeerde dosering of het verwisselen van medicijnen. In 40 procent van de gevallen ging het niet optimaal. Veel te veel volgens Afke van de Plas, ziekenhuisapotheker van MUMC+ en projectleider van Feniks.
Welke oplossing werd bedacht?
Heel simpel, maar wel ingrijpend: het klaarmaken van de parenteralia verhuisde naar de apotheek van het ziekenhuis. Verplegend personeel vond dat aanvankelijk niet leuk, het hoorde immers bij hun takenpakket. Maar toen bleek dat de gespecialiseerde apothekersassistenten het aantal fouten terug wisten te brengen tot 1 procent (!), zagen ze het nut van deze ingreep. Bovendien verhoogde het niveau van hygiëne. Dat is geen slag in de lucht, alles werd zorgvuldig onderzocht, zoals het hoort in een academisch ziekenhuis.
Was het zo eenvoudig?
Nou, nee. Het vergde nogal wat organisatie op het personele vlak. Er werden meer apothekersassistenten aangenomen om deze nieuwe taak uit te voeren. Daar staat tegenover dat de verpleegkundigen meer tijd hebben gekregen voor hun hoofdtaken. Bovendien zal er bespaard kunnen worden in medicijnkamers en medicijnvoorraad.
Een feestje waard dus?
Zeker. Ze wonnen er de Nationale Patientveiligheid Award 2010 mee. Toch waren er nog wel wat hobbels te nemen. De grootste was: de werktijden van de apotheekmedewerkers. In het weekend moest de bereiding van parenterallia toch weer op de afdelingen gebeuren omdat de apotheek dan dicht is. Bovendien wilde MUMC+ ook dat andere afdelingen op deze manier gingen werken.
Is dat gelukt?
Ze zijn goed op weg, aldus Afke van de Plas. In vier jaar tijd zijn er twintig FTE aan apothekersassistenten bij gekomen. De ziekenhuisapotheek bedient nu tien afdelingen van het ziekenhuis, dat is 35 procent van het totaal. Bovendien zijn de werktijden van de apotheekmedewerkers beter afgestemd op het 24-uurs bedrijf MUMC+. Door de week werken ze van 6.30 tot 23 uur en in de weekenden van 6.30 tot 15 uur.
Een kostbaar project!
Ja, maar het levert ook veel op, al is het niet eenvoudig om daar een businesscase van te maken. Verpleegkundigen hebben bijvoorbeeld meer tijd voor de patiënt en de medicatieveiligheid is omhoog geschoten. Niet alleen door het zorgvuldige werk van de apotheek, ook door de dubbelcheck van de verpleging voordat de infusen worden toegediend. Om de personeelskosten in de klauwen te houden, denkt men aan de aanschaf van een robot die de infusen kan klaarmaken.
Een robot?
Ja. Het Italiaanse bedrijf Health Robotics ontwikkelde een robot die het werk van een apothekersassistent gedeeltelijk kan overnemen. Hij levert een ready-to administer-infuus af, voorzien van het juiste etiket. In het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein en het Sophia Kinderziekenhuis in Rotterdam hebben ze al ervaring met zo’n robot. Volgens proeven in het Antonius Ziekenhuis bespaart de robot zo’n €75.000 per jaar. Dat zit hem niet alleen besparing van arbeidskosten, er worden ook minder restanten weggegooid door de robot omdat hij de houdbaarheid van medicatie automatisch registreert.
Is de tool door andere ziekenhuizen overgenomen?
Er is wel veel belangstelling voor project ‘Feniks’ in andere ziekenhuizen, zegt Afke van der Plas. Ze mag nog regelmatig aan bezoekende belangstellenden uitleggen hoe Maastricht het project heeft aangepakt en uitgebouwd.
Wat vindt de Tooldetective?
Dat MUMC+ zijn nek heeft uitgestoken door veiligheid voorop te stellen in dit ongewisse en vrij kostbare project. Dat alleen al verdient navolging in alle ziekenhuizen van Nederland.
Kent u een verbeterproject dat z’n vruchten inmiddels afwerpt? Of jammer genoeg een stille dood is gestorven? En kunnen anderen daar wat van leren? Laat het ons weten!
