Gezondheidsjuriste en communicatietrainer Catherine Poorthuis traint artsen in het voeren van moeilijke gesprekken. Excuses aanbieden als iets niet is gegaan zoals gepland, horen daar vanzelfsprekend ook bij. Veel artsen denken echter dat een spijtbetuiging ook meteen een schuldbekentenis is.
“Zie je nu wel, je betuigt spijt en je krijgt een boel gedonder!” Ik kan me voorstellen dat artsen deze parallel trekken, nu minister Kamp verschillende partijen over zich heen krijgt omdat hij spijt heeft betuigd richting de Groningers. Het rapport van de Veiligheidsraad over de aardgaswinning was de directe aanleiding voor zijn uitlatingen.
Er is een interessante discussie op gang gekomen na deze spijtbetuiging van Kamp. Zo wordt gesteld dat de Groningers nu juridisch sterker staan. Maar is spijt betuigen hetzelfde als schuld bekennen en daarmee aansprakelijkheid erkennen?
Voor de Groningers moet de rechter zich hier nog over uitspreken, maar voor artsen die een fout hebben gemaakt en daarvoor excuses hebben aangeboden geldt het in ieder geval niet. Er is geen jurisprudentie over cases, waarbij een (tucht)rechter een arts aansprakelijk stelde enkel op basis van een spijtbetuiging. En ik ben ervan overtuigd dat dit ook niet zal gebeuren.
Spijt betuigen is namelijk een uiting van empathie en betrokkenheid. Met het betuigen van spijt geeft de arts aan dat het niet goed is gegaan en dat hij meevoelt met het leed van de patiënt of diens familie. Het impliceert niet dat de arts het ook fout heeft gedaan. Dat moet in de meeste gevallen nog nader onderzocht worden.
Spijt betuigen is in ieders voordeel: de patiënt voelt zich erkend en serieus genomen en kan zich richten op zijn herstel. De arts voelt zich meer ontspannen omdat het contact tussen hem en de patiënt prettiger verloopt dan wanneer hij geen spijt had betuigd.
In de meeste gevallen volgt er dan ook geen zwaard van Damocles in de vorm van een (tucht)rechtszaak. Amerikaanse onderzoeken hebben uitgewezen dat er 60 procent minder klachten en claims volgen wanneer de arts zich verontschuldigt richting de
Sorry works. Malpractice suits drop when doctors admit mistakes and apologize door Jennifer Goodwin, University of Michigan, 2010
En dat is ook precies wat Kamp doet, hij sust de gemoederen door zijn spijtbetuiging, het zal de boosheid doen afnemen van de Groningers en het gesprek openen om tot een goede afhandeling te komen. Eindelijk is er erkenning van hun leed. Het zal veel Groningers voldoende genoegdoening geven, zodat ze niet meer naar de rechter stappen. Er wordt vaak gejuridiseerd om erkenning van leed te krijgen.
Overigens is het voor de spijtbetuiging van Kamp maar de vraag of dit effect wordt gesorteerd, want die komt wel rijkelijk laat. Het is niet voor niets dat de gedragscode voor artsen – de GOMA – die zegt dat ze binnen 24 uur het gesprek met de patiënt moeten aangaan.
