Hoe duur kunnen veiligheidsfouten in de zorg uitpakken? PatientVeilig.nl duikt in de zorgnota’s. Deze aflevering: hoe een onnodige rugoperatie verkeerd afloopt en tot nog meer klachten leidt. Medische kosten: € 20.515. Maatschappelijke kosten: € 678.656
Jan van der Meij, een 45-jarige buschauffeur, heeft al jaren last van pijn onderin de rug die soms uitstraalt naar zijn benen. Na diverse consulten bij zijn huisarts komt hij uiteindelijk bij een neuroloog die na een MRI-scan een L5-S1-
Een spondylolisthesis is een afschuiving van een wervel ten opzichte van een onderliggende wervel.
constateert: de vijfde lendenwervel verschuift bij vooroverbuigende beweging enigszins ten opzichte van de eerste heiligbeenwervel.
Omdat zijn klachten stabiel zijn, adviseert de neuroloog hem af te wachten, flink te investeren in buikspierversterkende oefeningen en aan sport te gaan doen. Hij krijgt tevens medicatie tegen de pijn. Maar Jan is geen sporter. Aan de sportschool heeft hij een broertje dood: niks voor hem! Hij gaat liever vissen met zijn vrienden. En altijd maar pijnstillers slikken vindt hij ook geen goed idee.
Twee jaar later
Na twee jaar is de pijn er niet minder op geworden en is Jan vijf kilo aangekomen. Zo kan het niet langer, vindt hij. Een orthopeed die Jan via internet heeft gevonden wil wél opereren. Hij zet de wervels aan elkaar vast met platen en schroeven. Maar na een jaar moet Jan constateren dat de pijnklachten eigenlijk zijn verergerd: hij heeft nu ook uitstralende pijn naar het gebied rond zijn billen. Had ik me maar nooit laten opereren, denkt Jan dan wel eens.
Bij controle blijkt dat de gebruikte platen en schroeven op structuren in de lage rug drukken. Het materiaal wordt verwijderd en enkele tractieschroeven worden geplaatst om afglijden van wervels te voorkomen.
Vijf jaar later
Na vijf jaar is de situatie zo verergerd dat Jan steeds zwaardere pijnstillers moet gebruiken. Jan denkt dat de schroeven opnieuw niet goed zitten. Hij is volledig arbeidsongeschikt verklaard en komt thuis nauwelijks meer van de bank af. Hij is inmiddels elf kilo zwaarder geworden. De huisarts verwijst Jan naar een andere orthopeed die nog maar één optie voor hem heeft: plaatsing van een neurostimulator. Hierbij wordt een apparaat in de rug geïmplanteerd dat elektrische pulsen uitzendt die de pijnprikkels blokkeren. Hij kan echter geen succes garanderen. Jan ziet dat niet zitten: hij heeft zijn bekomst van al die operaties.
De kassabon
Commentaar Enrike van der Linden, orthopedisch chirurg:
‘Er zijn verschillende gradaties van wervelafschuiving bij een spondylolisthesis. Deze, en de mate van zenuwklachten, bepalen de behandeling. De behandeling van lichte tot matig ernstige rugklachten is in de meeste gevallen inderdaad ‘oefentherapie’ en waar nodig pijnstilling. Maar oefentherapie kan soms ook juist meer klachten geven door toename van de schuifkrachten. Houdingsadviezen zijn vaak wel nuttig.
De heer Van der Meij slaat deze behandeladviezen in de wind en ondervindt geen verbetering van zijn klachten. Daarnaast is zijn gewichtstoename ook niet bevorderlijk voor zijn klachten. Jammer, want hij laat een relatief goedkope en veilige ‘behandeling’ links liggen.
[ref]Verantwoording
De naam van Jan van der Meij is niet zijn echte naam. Aan de reconstructie van deze casus werkten mee: de financieel analisten en medisch adviseurs van de Divisie Zorg en Gezondheid van Achmea en Enrike van der Linden, orthopedisch chirurg van het LUMC.[/ref]
Het is moeilijker om een patiënt te vertellen ‘ik ga u niet opereren’ dan ‘ik ga u wel opereren’. Helaas zijn er altijd zorgverleners te vinden die wel ingaan op een dringend verzoek van een patiënt. Maar je moet altijd een zorgvuldige overweging maken: zal een operatie daadwerkelijk de klachten doen verdwijnen? En: wat zijn de risico’s van een dergelijke behandeling? Helaas kun je de klachten met een operatie ook verergeren, zoals in deze casus het geval is. Alleen als er duidelijk sprake is van een beknelde zenuw, is er een redelijk goed voorspelbaar resultaat van de operatie te verwachten. De heer van der Meij had deze ogenschijnlijk niet.
Behandeling van rugklachten is lastig, zeker als er al meerdere operaties in het gebied hebben plaatsgevonden. Om dan te vinden wat precies de klachten veroorzaakt, is moeilijk en een nieuwe rug zoals een nieuwe heup bestaat nog niet. In veel gevallen is op dat moment symptoombestrijding en pijnstilling, in welke vorm dan ook, de enige oplossing. Dit is in het prille begin ook aan hem voorgesteld. Helaas is hij nu dus veel behandelingen rijker en niets wijzer. Wellicht was ‘niet opereren’ toch geen gek advies.’
