Steeds weer blijkt hoe krachtig een persoonlijk verhaal werkt. Het geeft herkenning en biedt handvatten voor gedragsverandering. Want onze ervaring is dat mensen pas echt in beweging komen als ze worden geraakt. Dat is de kracht van de Verhalenkaravaan van Stichting zorgveilig.nl.
De VerhalenKaravaan bestaat uit vier stappen:
1. Brainstormen met gelijken – ervaringsverhalen delen in een klein gezelschap
2. Verhalen die gedeeld zouden moeten worden opnemen op video
3. Breder delen van deze verhalen in een Veiligheidscafé
4. Leren van deze verhalen
Brainstormsessies
We starten met kleinschalige brainstorms met gelijkwaardige professionals uit de zorgorganisatie. Een groep verpleegkundigen of artsen bijvoorbeeld. In die bijeenkomsten ligt een vraag op tafel: van welk voorval of incident met een patiënt ligt u nog wel eens wakker?
Het is daarbij belangrijk dat deelnemers vrijuit kunnen praten, zonder angst voor een oordeel van de ander. Zo verzamelen de deelnemers, in alle openheid, tientallen ervaringsverhalen die de moeite van het vertellen waard zijn. Soms onthullend, soms schrijnend, soms hilarisch maar vrijwel altijd herkenbaar. Daarna maken we gezamenlijk een selectie van verhalen die het meest herkenning geven.
Verhalen ophalen
De tweede fase is spannend. We vragen of de eigenaars van de geselecteerde verhalen het aandurven om hun verhaal nogmaals te vertellen, maar dan voor de camera. Het gaat dan niet alleen over de concrete gebeurtenis, maar ook om de vraag: wat hebt u ervan geleerd en wat kunnen anderen ervan leren? De deelnemers houden de volledige de regie op het eindresultaat. Dat wil zeggen: zij krijgen het compact gemonteerde filmpje als eerste te zien en kunnen elk moment beslissen hun verhaal in te trekken.
Onze ervaring is overigens dat dat zelden gebeurt. Waarschijnlijk omdat zo’n filmpje betekenis geeft aan je werk. Deelnemers voelen zich op waarde geschat en voelen zich gesteund door collega’s. Op deze manier verzamelen we ervaringen dwars door de organisatie heen. Medisch specialisten, behandelaren, verpleegkundigen, verzorgenden en ook patiënten/cliënten vertellen hun verhaal.
[ref]
Bekijk hier de brainstormsessies en filmopnames bij GGZ Oost Brabant[/ref]
Verhalen terugbrengen
In de derde fase geven we de verhalen terug aan de organisatie. We organiseren een grootschaliger event onder de naam Veiligheidscafé, waarbij iedereen van de instelling is uitgenodigd. Niet alleen de deelnemers aan de VerhalenKaravaan, maar ook de Raad van Bestuur, beleidsmedewerkers, managers, ondersteunend personeel en patiëntenraad. In een laagdrempelige setting tonen we centraal enkele filmpjes van verhalenvertellers uit de eigen organisatie. Die verhalen zijn een start om met andere deelnemers nieuwe ervaringsverhalen uit te wisselen en in dialoog te gaan over ideeën om patiëntveiligheid in de organisatie te verbeteren.
Leren van verhalen
In de vierde en laatste fase van het traject kijken we naar de opbrengst van de bijeenkomsten, samen met het kernteam dat van meet af aan betrokken is bij het traject. Welke verhalen spelen er in de zorginstelling? Wat is precies het verhaal van onze organisatie? Is dat toe aan (her)formulering? Zijn er ideeën naar voren gekomen die tot nadenken stemmen of inspireren tot nieuw of ander beleid? Dit kan tot concrete maatregelen leiden, al is dat geen doel op zichzelf. Een transparante en patiëntveilige cultuur ontstaat vooral uit dialoog, zo is onze ervaring. Daarmee ontkennen we overigens niet dat daar een goed doordacht en stevig veiligheidssysteem onder moet liggen.
[ref]
Bekijk hier het Veiligheidscafé.[/ref]
Train the trainer
Op een goede en effectieve manier verhalen ophalen is soms makkelijk, maar vaak moeilijk. Zeker als het om persoonlijke ervaringen gaat. Wij hanteren daarvoor journalistieke interviewtechnieken. Deze technieken zijn aan te leren. Daarom hebben wij een train the trainer-programma ontwikkeld, zodat het uitwisselen van verhalen in een zorginstelling gaande blijft.
Kijk hier voor de Verhalenkaravaan bij GGZ Oost Brabant.
