Ambulancewerk is niet voor softies. Daar past een keiharde managementtool bij: dialoog!
Deze week belandde de Verhalenkaravaan van ZorgVeilig.nl in de arena van de Nederlandse spoedzorg. We verzorgden drie workshops tijdens de landelijke VIM-dag van Ambulancezorg Nederland. VIM staat voor: Veilig Incidenten Melden. Gaat er iets fout of maakte je een fout: meld het en laat je collega’s ervan leren.
Het was een middag vol verhalen. Verhalen die gaan om het maken van razendsnelle afwegingen. Beslissingen op leven en dood. De ene keer pakt het goed uit en heb je een heldhaftig verhaal. De andere keer pakt het niet goed uit en heb je een verhaal waar… nou ja, toch een stuk moeilijk over wordt gesproken.
De cultuur in de ambulancewereld is er vooral een van: niet lullen, maar poetsen! En dat is natuurlijk fijn als de medische nood hoog is en er snel en adequaat gehandeld moet worden. De eerste reacties op onze vraag ‘Waar lig je nog wel eens wakker van?’ waren dan ook snel: “Oh, nergens van.” Of, lachend: “Van mijn vrouw.”
Nou moet je als ambulancebroeder of –zuster ook wel een dikke huid hebben. Je krijgt immers nogal wat voor je kiezen. Maar onder die dikke huid liggen persoonlijke ervaringen die dieper gaan dan “It comes with the job”. Als je even de tijd en ruimte neemt, is er altijd wel iemand die als eerste over de brug komt. En dan komen de andere verhalen vanzelf.
Zo vertelde een vrouw hoe zij tijdens een reanimatie een verkeerde dosis adrenaline naar binnen spoot. Ze had de procedures goed gevolgd en een dubbelcheck laten doen. Toch was het fout gegaan en de patiënt overleefde de reanimatie niet. Kwam dat door haar actie? Ze zal het nooit met zekerheid weten en dat knaagde nog wel eens. Maar daarover praten met haar directe collega’s, nee, dat was lastig.
Een andere ambulanceverpleegkundige moest door dat verhaal denken aan een rit die was aangevraagd door een huisarts. Het ging om een mevrouw met pijn op de borst. Aangekomen zat mevrouw al klaar in haar dikke winterjas en met een tas op schoot. De huisarts bleek alweer naar zijn praktijk te zijn gegaan, zonder enige overdracht, zelfs geen briefje voor de ambulancebroeders (“O ja, dat gebeurt wel vaker”). Mevrouw uitkleden om haar te onderzoeken zou veel tijd kosten, overwoog de ambulanceverpleegkundige, en dus besloot hij haar zonder nader onderzoek mee te nemen. Toen ze vlakbij het ziekenhuis waren, zag hij haar ineens achteruitgaan. Weer die overweging: nu de kleren openknippen of nog twee minuten wachten zodat er in het ziekenhuis optimaal ingegrepen kon worden. Hij koos voor de laatste optie. In het ziekenhuis bleek mevrouw een ernstig hartinfarct te hebben. Ze overleefde het niet.
Weer datzelfde knagende gevoel: wat als ik…?
Binnen mum van tijd steeg de temperatuur in de zaal van alle persoonlijke ervaringen, emoties, frustraties en herinneringen. En daarna kwamen de praktische oplossingen, ideeën en dromen vanzelf. Want ambulancebroeders en –zusters zijn toch vooral doeners.
Veilig Incident Melden is belangrijk om te kunnen leren van dingen die niet goed gaan. Dat werd wel duidelijk tijdens de VIM-dag. Maar om mensen écht in beweging te brengen moet je ook dichter op die dikke huid van zorgprofessionals durven te zitten.
Met elkaar de dialoog aangaan klinkt misschien soft , maar het is in feite niets minder dan een effectieve managementtool om mensen veerkrachtig te houden. Daar wordt de zorg pas echt veilig van.
