Transparantie is de kern van de GOMA, de gedragscode voor de afhandeling van medische aansprakelijkheid. Maar wat betekent transparantie eigenlijk? Dr. Erna Scholtes promoveerde op dit onderwerp en schreef er voor de Letselschaderaad een essay over. Stichting ZorgVeilig.nl maakte er een fraai boekje van.
Hieronder een fragment uit haar essay.
Openheid als voorkeur
De maatschappelijke roep om openbaarheid en openheid is overal. De laatste decennia heeft de hang naar transparantie enorme vlucht genomen, zozeer dat het lijkt alsof al die openbaarheid en openheid vanzelfsprekend is. Alsof het de norm is.
Wij willen weten.
Wij kunnen weten.
Wij zullen weten.
De groeiende behoefte aan informatie past bij de tijdgeest. Onbehagen ligt er aan ten grondslag. Schaalvergroting van publieke voorzieningen zoals onderwijs, zorg en lokaal bestuur ontneemt de mogelijkheden tot herkennen en gekend worden. Autoriteiten – bestuurders, banken, rechters, wetenschappers en dokters, – blijken niet zo onfeilbaar als we zouden willen. De toga of witte jas is niet meer vanzelfsprekend toereikend voor gezaghebbende uitspraken. Maatschappelijk verantwoord ondernemen heeft vaste grond onder de voeten gekregen. We willen de herkomst van producten kennen en kunnen nagaan hoe ze tot stand gekomen zijn. Internationale organisaties als de EU en het IMF zijn onderhevig aan kritiek, zeker als de formele macht uitgebreid wordt. Lidstaten en donoren willen zien waaraan het geld besteed wordt. En hoe zit het daar eigenlijk met de democratische controle?
Nu er weinig praktische bezwaren meer zijn om informatie snel, grenzeloos en nagenoeg kosteloos te verspreiden, wordt de eis aan beschikbaarheid ervan wel heel vanzelfsprekend. Technische beperkingen zijn er immers niet. En als er dan ook nog eens meer mondige mensen zijn, die meer vragen stellen bijvoorbeeld omdat ze na privatisering van publieke voorzieningen ‘meer te kiezen hebben’, ja dan is er geen houden meer aan: wij zullen weten!
Maar is openheid als voorkeur wel zo vanzelfsprekend? Is het realistisch, haalbaar? Maar ook: doen we er wel goed aan, is het wenselijk?
Die vragen zijn de moeite waard om nader te onderzoeken in dit bescheiden boekje.
Benieuwd naar het hele essay van Erna Scholtes? Het boekje is gratis te bestellen door een mail te sturen naar info@letselschaderaad.nl.
