Als je de patiënt écht centraal wilt stellen, betoogt cliëntenraadlid Michiel van Berckel Smit, dan is daar wel wat voor nodig: vertrouwen, transparantie, inzet en tijd.
‘Patiënt centraal!’ Kent u dat begrip? Het is heel populair en je komt het overal in de zorg tegen. Maar wat houdt dat eigenlijk in?
De afgelopen twee jaar heb ik mij mogen verdiepen in de rol van de patiënt in de zorg. Niet als lijdend voorwerp, maar leidend, participatief bij de ontwikkeling van betere zorg. Zo mocht ik onlangs naar het congres ‘De patiënt centraal in uw stuurinformatie’. In een zaal van 250 mensen bleek ik de enige vertegenwoordiger van die centrale patiënt. Bestuurders en controllers in de zorg spraken met elkaar over de beste manier om kwaliteit te meten en te rapporteren. Lijstjes voor de verzekeraars en toezichthouders. De patiënt was het ‘centrale’ object, maar was zelf in geen velden of wegen te bekennen. Het ging over zijn data.
Het leuke was wel dat ik het einde van het congres werd uitgenodigd met hen verder over patiëntenparticipatie te spreken. Welke rol is er voor patiënten weggelegd bij het ontwikkelen van kwaliteitsrapportages en welke bijdrage kan de patiënt daaraan leveren? Dat dat mogelijk is, blijkt wel uit de grote inzet van leden van cliëntenraden en patiënten bij verbetertrajecten in de zorg. Daadwerkelijk participeren in projectteams, samenwerkend met zorgprofessionals. In eerste instantie nog wat onwennig en aftastend, maar binnen de kortste keren samenwerkend aan het gemeenschappelijke doel de kwaliteit van zorg te verbeteren.
Maar daar is wel wat voor nodig. Ik noem: vertrouwen, transparantie, inzet en tijd. Het ontbreekt de – overigens onbetaalde – leden van de cliëntenraden vaak aan kennis en tijd. En ze moeten hard werken om het vertrouwen van bestuurders en zorgprofessionals te krijgen. Dat is overigens een wederzijdse uitdaging. Pas als je in staat bent het gemeenschappelijke belang te formuleren en elkaars zorgen kunt delen, kun je tot gezamenlijke oplossingen komen. Een zorgorganisatie die zijn patiënten en zichzelf echt serieus neemt, gaat rond de tafel zitten om een gedeelde stip aan de horizon te zetten.
Dan pas kun je met droge ogen beweren: bij ons staat de ‘patiënt centraal’.
