Hoe duur kunnen veiligheidsfouten in de zorg zijn? PatientVeilig.nl duikt in de zorgnota’s. Deze aflevering: hoe een infectie bij een borstreconstructie tot een teleurstellend resultaat en hoge kosten leidde. Meerkosten: € 6.870,65.
Fotograaf: Frank Lehman (kassabon)
De casus
Mevrouw Huurdeman is 32 jaar en moeder van twee kinderen. Bij haar moeder en een zus is op jonge leeftijd borstkanker vastgesteld. Beiden zijn er uiteindelijk aan overleden; haar moeder toen zij nog maar 6 jaar was. Ook mevrouw Huurdeman heeft de genmutatie en wil de kans verkleinen om zelf ook kanker te krijgen.
Daarom kiest zij na goed overleg met de polikliniek erfelijke of familiaire tumoren en de plastisch chirurg ervoor haar beide borsten te laten amputeren en al tijdens de operatie siliconen protheses te laten plaatsen. Een tissue-expander om de huid op te rekken is gelukkig niet nodig. Dat vindt ze heel fijn; de hele procedure wordt daardoor aanzienlijk bekort. En dat komt goed uit met haar twee kinderen die veel zorg vragen.
Na vijf maanden wordt mevrouw geopereerd door een chirurg en plastisch chirurg. De operatie verloopt zonder problemen en mevrouw wordt na de borstreconstructie naar de verpleegafdeling gebracht, waar zij naar verwachting nog een paar dagen zal moeten blijven.
Na de operatie
Op de eerste dag na de operatie komt verpleegkundige Kim Lakerveld het verband van mevrouw Huurdeman verwisselen. De wond aan haar linkerzijde blijkt nog een beetje open te staan. Kim heeft haar dag niet. Het is het eind van haar dienst en zij is wat nerveus en gehaast. Haar zoon van 8 jaar ligt ziek thuis en ze heeft geen opvang voor hem kunnen regelen. Zij trekt latex handschoenen aan en verwijdert het verband van mevrouw Huurdeman. Op dat moment gaat haar telefoon af. Ze schrikt, pakt de telefoon en laat hem op de grond vallen. Het is haar zoon die haar vraagt wanneer ze thuiskomt. ‘Ik kom zo’, zegt ze, ‘nog een halfuurtje!’ Snel legt ze nog een nieuw verband aan waarna haar dienst erop zit. Ze vergeet in de haast om nieuwe handschoenen aan te doen.
Ontsteking
Na twee dagen is de operatiewond van de linkerborst rood en de omliggende huid voelt warm aan. Even later komt er ook vocht uit. De wond wordt geopend en een drain wordt aangelegd. Omdat ook de prothese is geïnfecteerd moet deze, een week na operatie, er uit. Na een week is mevrouw genoeg hersteld om weer naar huis te gaan. Ze is erg teleurgesteld dat ze opnieuw opgenomen zal moeten worden. Haar zus komt de eerste week voor haar en haar kinderen zorgen. Na drie weken is zij genoeg aangesterkt om weer haar baan als lerares op te pakken.
Na vier maanden
Vier maanden na ontslag uit het ziekenhuis wordt bij mevrouw Huurdeman weer een prothese geplaatst. Hoewel operatie en herstel goed verlopen, is mevrouw door het lelijke litteken teleurgesteld over het resultaat en de meerkosten lopen in de duizenden euro’s.
De deskundige
Marc Mureau, plastisch chirurg: ‘Deze casus laat zien welke dramatische gevolgen een infectie van een borstprothese kan hebben: psychisch leed, extra operaties, opnamen en extra kosten. Daar komt bij dat dit uiteindelijk ook nog leidt tot een minder goed resultaat met een teleurgestelde patiënte. De verpleegkundige heeft allereerst de algemeen geldende hygiëneregels voor preventie van postoperatieve wondinfecties (POWI’s) genegeerd. Ze had na het oprapen van haar telefoon haar handschoenen moeten wisselen, al blijft het de vraag of dit dé oorzaak van de wondinfectie is geweest. De iets openstaande wond kan hier ook debet aan zijn geweest. Maar waarschijnlijker nog is dat de bacteriën al tijdens de operatie in het operatiegebied zijn terechtgekomen. Dit onderstreept het belang van strikte peri-operatieve regels ter voorkoming van POWI’s bij prothese-chirurgie, zoals het tijdig toedienen van antibiotica, het minimaliseren van het aantal deurbewegingen tijdens de ingreep en het steriel houden van het operatiegebied.
De patiënt moet worden verteld dat het bedekken van de wond het infectierisico niet vermindert
[ref]Verantwoording
De namen van mevrouw Huurdeman en Kim Lakeveld zijn gefingeerd. Aan de casus werkten mee: de medisch adviseurs en financieel specialisten van de Divisie Zorg en Gezondheid van Achmea en dr. M.A.M. Mureau, plastisch chirurg van Erasmus MC, Rotterdam.[/ref]
Daarnaast is het discutabel of er een noodzaak was de chirurgisch primair gesloten wond überhaupt te verbinden dan wel het verband te verwisselen op de eerste dag na operatie. In de kliniek wordt geen verschil in infectiekans gevonden wanneer postoperatieve, aanvankelijk gesloten wonden worden bedekt met verbandmateriaal in vergelijking met het onbedekt laten of het insmeren van de wond met vaseline direct na, tot 48 uur na het sluiten van de wond. Een wondbedekker is alleen een overweging om wondvocht op te vangen of als een patiënt hieraan de voorkeur geeft. De patiënt moet dan wel weten dat het bedekken van de wond het infectierisico niet vermindert en dat het verwijderen of verwisselen van verbandmateriaal extra pijn kan veroorzaken. In de Richtlijn Wondzorg (2013) wordt bedekkend verbandmateriaal bij chirurgisch primair gesloten wonden dan ook afgeraden.
Los van deze medische overwegingen wil ik nog een opmerking maken: het voeren van privégesprekken in de nabijheid van patiënten, al dan niet door de telefoon, is niet erg professioneel. Patiënten ervaren dat als hinderlijk.’
